A Harfi Başlayan Bitkiler

Latince adı ‘Cydonia oblonga’ olan Ayva, gülgiller familyasındandır. Kumlu-tınlı, sıcak ve geçirgen topraklarda yetişir. Yunanistan ve Avrupa’ya, Milattan önce 650 yılında Anadolu’dan geçtiği düşünülmektedir. Avustralya dışında hemen her ülkede yetiştirilmektedir. Ayva üretiminde Türkiye dünyada birinci sırada yer alır.

Latince adı ‘Agropyron repens’ olan Ayrık otu, buğdaygiller familyasındandır. Anavatanı, Kuzey yarımküre ve Anadolu’dur. Yabani olarak boş tarlalar ve yol kenarlarında yetişir. Yaprakları yeşil renkli, uzun, ince ve yassı olan çokyıllık bir bitkidir. Çiçekleri bir başak görünümünde gövdenin üst kısmında toplanmıştır. Meyvesi uzun ve sarımsı renktedir.

Sarımtırak beyaz renkteki kökleri ilkbahar ve sonbaharda toplanarak kurutulur. 

Latince adı ‘Calendula officinalis’tir. Tohum bağlayan çiçeklerin uygun şekilde koparılmasından sonra bitkinin yeniden çiçek vermesinden dolayı, bu bitkiye Latince ayın ilk günü anlamına gelen Calendula ismi verilmiştir. Turuncu renkli çiçekleri sebebiyle Portakal Nergisi olarak da bilinir. Ancak Nergis bitkisiyle herhangi bir yakınlığı yoktur. Papatyagiller familyasındandır. Ilıman iklimin hüküm sürdüğü hemen her coğrafyada yetişen, tek yıllık, otsu bir bitkidir.  

Latince adı ‘Persea americana’ olan avokado, defnegiller familyasındandır. Timsah armudu ve Avukat armudu isimleriyle de bilinir. Anavatanı Meksika’dır. Tropik ve subtropik iklime uyumlu olan avokado, havanın fazla soğuk olmaması şartıyla Akdeniz iklimine sahip bölgelerde de yetiştirilebilir. 1970’lerin başında Amerika’dan deneme amaçlı olarak avokado fideleri Türkiye’ye getirilmiştir. O tarihten beri ülkemizde başarılı bir şekilde yetiştirilmektedir. Akdeniz Bölgesi ve Rize gibi donun az olduğu Doğu Karadeniz Bölgesinde Avokado, ekonomik açıdan kendisine önemli bir yer edinmiştir.

Latince adı, ‘Equisetum Arvense’ olan Atkuyruğu bitkisi atkuyruğugiller familyasındandır. Anavatanı Avustralya’dır. Sert ve soğuk hava koşullarına dayanaklıdır. Su kenarlarını, sulak çayırları, orman açıklarını ve balçıklı toprağı sever. Kışın yapraklarını dökmeyen çokyıllık, otsu bir bitkidir.

Aslanpençesi, gülgiller familyasından Alchemilla cinsine ait bitki türlerinin ortak adıdır. Şebnemli ve Aslanayağı adlarıyla da anılır. Türkiye’de bu cinse ait özellikle iki tür (Alchemilla arvensis ve Alchemilla vulgaris) Kuzey, Güney ve Batı Anadolu’da yaygın olarak yetişir. Afrika, Kuzey Amerika, Avrupa ve Asya’nın bir kısmında 1000 farklı türüne rastlanmıştır. Bu bitki daha çok dağlık bölgeler ve nemli çayırlarda yetişir.

Latince ismi “Pimpinella anisum” olan Anason, maydanozgiller familyasındandır. Anavatanı Doğu Akdeniz’dir. Mısır, Yunanistan, Girit ve Asya’nın bazı bölgelerine özgü bir bitkidir. Türkiye’de Ege, Marmara ve Güney Anadolu’da yetişmektedir. Bu tek yıllık otsu bitkinin gövdesi dik, silindir biçiminde, içi boş ve tüylüdür. Çiçekleri beyaz renkli, şemsiye şeklinde kümeler halindedir. Meyveleri ise küçük, armut şeklinde, yeşilimsi sarı renkte, üzeri tüylü yapıdadır. Geçmişi 4000 yıl öncesine kadar dayanan anasonun kullanımı ilk olarak Eski Mısır’da başlamıştır. Anason meyvesinin içerdiği esans keşfedilir keşfedilmez parfüm imalatının vazgeçilmezi olmuştur. O ayırt edici, kalıcı ve güzel kokusuyla herhangi bir bitkiden daha fazlasıdır. Anason alkollü içeceklere, yemeklere, ete farklı tat vermek ve sabun yapımı ile parfümlere kalıcı, güzel koku vermek için asırlardır kullanılarak rüştünü ispat etmiştir.

Latince ismi ‘Helichrysum Arenarium’ olan Altın otu, altın sarısı renginden dolayı bu adı almıştır. Halk arasında değişik isimlerle de anılır: Altın çiçek, Ölmez Çiçek, Güneş Çiçeği, Arı Çiçeği… Anavatanı Avrupa’dır. Ülkemizde Doğu Anadolu’da yetişir. 17 farklı türü bulunur. Daha çok kayalık alanları seven Altın Otu çokyıllık otsu bir bitkidir.

Göz alıcı güzellikte minik sarıçiçekler açar.

Latince ismi ‘Crataegus monogyna’ olan Alıç, ormanlık alanlarda, çalılıklarda ya da dereye bakan dik yamaçlarda yetişen dikenli bir ağaçtır. Gülgiller familyasından olmasına rağmen Alıç’ın minik, pembe beyaz renkteki çiçeği gül gibi değildir. Hem Avrupa’da hem de Anadolu’da oldukça yaygın bir bitkidir. Sadece Türkiye’de yetişen 20 türü vardır.

Beyazdiken, Edran, Geviş, Ekşi Muşmula, Yemişen olarak da bilinir.

Latince adı “Rhamnus Cathartica” olan Akdiken adını bahar mevsiminde açtığı çiçeklerden ve dikenlerinden almıştır. Cehrigiller familyasındandır. 150 çeşit türü vardır. Anayurdu Güney Avrupa ve Anadolu’dur. Kuzey Anadolu bölgesinin dağlık yerlerinde yabanisi yetiştiği gibi park ve bahçelerde süs bitkisi olarak da yetiştirilmektedir. Ülkemizde yaygın olarak yetiştiği yerler Bolu ve Trabzon’dur.

Latince adı ‘Salvia Officinalis’ olan Adaçayı, ballıbabagiller familyasındandır. Anavatanı Akdeniz ve Ege’dir. Ülkemizde hemen hemen her bölgede doğal koşullarda yaygın olarak yetişir. Bazı yörelerde ‘Acı Elma Otu’ ve ‘Dişotu’ adlarıyla da bilinir. Griye çalan yeşil renkte yapraklarının aromalı kokusuyla ünlü, mor, mavi, pembe ya da eflatun renkli çiçekler açan çokyıllık çalı görünümlü bir bitkidir.